[ad_1]
Abdest, belli azaları usulüne göre yıkamaktan ve meshetmekten ibaret dinî bir temizliktir. Abdestsiz bir kimse namaz kılamaz, Kabe’yi tavaf edemez, Kur’an-ı Kerîm’e dokunamaz. Abdestin farzları dörttür. Bunlar; yüzünü yıkamak, ellerini dirsekleriyle beraber yıkamak, başının dörtte birini meshetmek, yani elini su ile ıslatarak başına sürmek, ayaklarını (topuklarıyla beraber) yıkamak. Aşağıda sizlere adım adım “Abdest nasıl alınır?” sorusunu yanıtladık. Adımları takip ederek doğru bir şekilde abdest alabilirsiniz.
ABDEST NASIL ALINIR?
Besmele Çekmek:
- Mümkünse kıbleye dönülür, yüksek bir yere oturulur, Eûzü ve Besmele çekilir.
Ağzı Yıkamak:
- Eller bileklere kadar üç kere yıkanır, parmaklar birbiri arasına geçirilerek hilâllenir, parmaktaki yüzük oynatılarak altına su ulaştırılır. (Resim1)
- Varsa misvak kullanılır, yoksa başparmak ve şehâdet parmağıyla dişler. (Resim2)
- Besmele çekilerek ağıza üç kere su alınır. (Resim3)
Burna Su Çekmek:
- Besmele çekilir, üç kere burna su,oruçlu değilse su burnun yumuşağına kadar çekilip, sol elle burun temizlenir. (Resim4)
Yüzü Yıkamak:
- Abdeste kalb ile niyet edilip, Besmele çekerek avuca su alınıp saç bitiminden çene altına, yan taraflardan da kulak yumuşaklarına kadar yüz, üç kere yıkanır. Kaşların altı ıslatılır. Bu iş iki kere daha yapılır. Her yıkamada yüz ovalanır. (Resim5)
Kolları Yıkamak:
Besmele çekerek önce sağ, sonra sol kol dirsekle beraber üç kere ovalanarak yıkanır. (Resim6-7)
Başı Mesh Etmek:
Besmele çekerek sağ elle başın dörtte biri mesh edilir.
Kulakları Yıkamak:
Sonra şehâdet parmaklarıyla kulaklar, başparmakla da kulakların arkası temizlenir. (Resim 8)
Boyun Mesh Etmek:
Elin baş ve işâret parmakları hariç, diğer üç parmaklar ile de boyun meshedilir. (Resim 9)
Kaplama mesh yapmak sünnettir.
Kaplama mesh şöyle yapılır:
Evvelâ, iki el ıslatılır, başparmak ve işaret parmaklArı ayrı tutulup diğer parmaklar birbirine yapıştırılır. İç tarafları başın önünde saçların başlangıcına konulur. Başparmak ile şehâdet parmakları ve avuç içi başa dokundurulmaz. İki el geriye doğru çekilerek meshedilir. Avuçların içi ile başın yan tarafı, arkadan öne doğru çekerek meshedilir. Sonra işaret parmakları ile kulakların içi meshedilir. Başparmaklar da kulak arkasına konulup, kulak arkaları yukarıdan aşağıya meshedilir. Diğer üç parmakların dış yüzleri ile de ense meshedilir. Boğaz meshedilmez.
Ayaklar Yıkanır:
Ayaklar sol el ile yıkanır. Besmele ile sağ ayağın ucundan yıkamaya başlanır. (Resim 10)
Ve ayak parmakları sol elin küçük parmağı ile hilâllenir. Hilâllemeye sağdan sola doğru yani, sağ ayakta küçük parmaktan, sol ayakta ise başparmaktan başlanır ve alttan üste doğru yapılır. Sağ ayak gibi sol ayak da besmele ile yıkanır. (Resim 11)
Abdestte her âzâ yıkanırken kelime-i şehâdet okunur.
KAPLAMA MESH NASIL YAPILIR?
Evvelâ, iki el ıslatılır, başparmak ve işaret parmakları ayrı tutulup diğer parmaklar birbirine yapıştırılır. İç tarafları başın önünde saçların başlangıcına konulur. Başparmak ile şehâdet parmakları ve avuç içi başa dokundurulmaz. İki el geriye doğru çekilerek meshedilir. Avuçların içi ile başın yan tarafı, arkadan öne doğru çekerek meshedilir. Sonra işaret parmakları ile kulakların içi meshedilir. Başparmaklar da kulak arkasına konulup, kulak arkaları yukarıdan aşağıya meshedilir. Diğer üç parmakların dış yüzleri ile de ense meshedilir. Boğaz meshedilmez.
ABDEST ALIRKEN HANGİ DUA OKUNMALI?
Bazı kaynaklarda abdest alırken her organın yıkanması sırasında ayrı ayrı okunacak dualara yer verilir (Nevevî, el-Ezkâr, s. 32- 35). Fakat sahih rivayetlere göre Hz. Peygamber (s.a.s.),abdest alırken özel bir dua yapmamıştır. Dolayısıyla güzel anlamlar içeriyor olsa da abdest sırasında bu duaların okunması şart değildir. Bununla birlikte okumasında da bir sakınca yoktur.
Sahih rivayetlere göre Hz. Peygamber (s.a.s.) abdestin bitiminde,
أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى مِنَ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْنِى مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ
(Ben şahitlik ederim ki, Allah’tan başka ilah yoktur. Yine şahitlik ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir. Allah’ım! Beni tövbe edenlerden ve temizlenenlerden eyle) duasını okuyan kimse için Cennetin sekiz kapısının açılacağını ve dilediği kapıdan içeri girmesine izin verileceğini müjdelemiştir (Tirmizî, Tahâret, 41).
ABDESTİN FARZLARI NELERDİR?
Sünni alimlere göre abdestin farzları dörttür:
- Başın dörtte birini meshetmek, yani ıslak elle sıvazlamak.
- Kolları (dirsekleriyle beraber) yıkamak.
- Yüzü yıkamak.
- Ayakları (topuklarıyla beraber) yıkamak.
Şia alimlerden bazıları “ayaklara meshetmenin” abdestin farzlarından olduğuna, bazı alimler meshin farz, yıkamanın sünnet olduğuna, diğer bir kısmı ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacağına inanmışlardır.
ABDESTİN SÜNNETLERİ NELERDİR?
- Şadırvan
- Niyet etmek
- Eûzü ve Besmele ile başlamak
- Evvela ellerini bileklerine kadar yıkamak
- Misvak kullanmak
- Bir âzâ kurumadan diğerini yıkamak
- Ağzına ve burnuna üç kere su vermek
- Kulağını meshetmek
- Parmaklarını hilâllemek; yâni bir elin parmaklarını diğer elin parmakları arasına geçirip çekmek
- Âzâları üçer kere yıkamak
- Başını kaplama meshetmek
- Abdesti tertip üzere almak; yâni abdest âzâlarını sırasıyla yıkamak
- El ve ayaklarını yıkamakta parmak uçlarından başlamak
- Abdest alırken okunacak birçok duâ olmakla beraber evlâ olan bütün âzâlarını yıkarken besmele çekip şehâdet getirmektir
ABDESTİN MEKRUHLARI
- Sağ el ile sümkürmek
- Abdest âzâlarından birini üç defadan az veya fazla yıkamak
- Suyu yüzüne çarpmak
- Güneşte ısınmış su ile abdest almak
- Suyu çok az kullanmak veya israf etmek
- Abdest alırken konuşmak
- Sünnetlerini terk etmek
ABDEST BOZAN DURUMLAR NELERDİR?
Nisa Suresi, 43 ayetine göre sekerat (şuuru yerinde olmamak: delilik/cinnet, esriklik/sarhoşluk, bayılmak-baygınlık, uyku-uyumak…) durumu ile boşaltım organlarından çıkış olması durumu namaza dolayısıyla da abdestin varlığına engeldir. Maide Suresi 6. ayetine göre namaz için abdest ya da teyemmüm şarttır.
- Boşaltım organlarından idrar, kan, meni, gaita (dışkı),yel gibi katı, sıvı veya gaz çıkması,
- Uyumak, delirmek, bayılmak, sarhoş olmak gibi idrak gücünün kaybedildiği durumlar,
- Kanama,
- Cinsî münasebet,
- Ağız dolusu kusmak,
- Teyemmüm almış birinin su bulması.
CEMAATLE NAMAZ KILAN BİRİNİN ABDESTİ BOZULURSA NE YAPMALIDIR?
Cemaatle namaz kılan kimsenin abdesti bozulursa, abdest alıp yeniden namazını kılar ki faziletli olan budur. Ya da namazı bozacak başka bir şey yapmaksızın çıkıp abdest alır ve geri dönüp imam ile bıraktığı yerden namazına devam eder. Şayet imam namazı bitirmiş ise kalan rekâtlarda imama uymuş kimse gibi bir şey okumadan, yaklaşık olarak imamın bekleyeceği kadar bekler, sadece rükû ve secdedeki tesbihleri, oturuştaki dua ve salavatları okuyarak namazını tamamlar (Merğînânî, el-Hidâye, I, 381,382, İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtar, 368 vd.).
Kalabalık bir camide cemaatle namaz kılarken abdesti bozulan ön saftaki bir kişi, eğer abdesti bazı mezheplere göre bozulmamış sayılabilecekse o mezhebi taklit ederek namazına devam eder.
Mesela bir yeri kanayan Hanefî bir kişi, kanın abdesti bozmadığını söyleyen Şâfiî ve diğer mezhepleri taklit ederek namazını tamamlar. Fakat mesela idrar veya gaz çıkması gibi bütün müctehitlere göre abdesti bozan bir durum gerçekleşmişse ve kalabalıktan dolayı abdest alma yerine gitmeye de imkân bulamazsa, oturur ve namazın bitmesini bekler veya diğer namaz kılanların dikkatini dağıtmamak için hiçbir şey olmamış gibi hareket eder. Sonra abdest alıp namazını iade eder.
ABDEST ALIRKEN KONUŞMANIN SAKINCASI VAR MIDIR?
Abdest veya guslederken konuşmak abdeste veya gusle zarar vermez. Ancak bir ihtiyaç olmadıkça konuşmak uygun değildir. Abdest veya gusül almaya başlayan kişi, yaptığı ibadete odaklanmalı, dünyevi meşguliyet, duygu ve düşüncelerden mümkün olduğunca uzaklaşmalıdır (Şürünbülâlî, Merâkı’l-felâh, I, s. 44).