ABD'nin yeni gümrük vergisi kararı, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) üyesi ülkelerde büyük bir endişe yarattı. 5 Nisan 2025'ten itibaren uygulanmaya başlanan %10'luk genel gümrük vergisi ve 9 Nisan'da yürürlüğe giren "karşılıklılık esaslı" özel vergiler, bölge ülkelerinin ekonomilerini olumsuz etkileyebilir. SADC tarafından yapılan açıklamada, bu durumun üye devletleri farklı oranlarda etkileyeceği belirtildi.
SADC Ülkeleri Vergilerden Nasıl Etkilenecek?
Açıklamada, bazı ülkelere uygulanacak yüksek oranlı vergilerin altı çizildi. Örneğin, Lesotho'dan yapılan ithalatlara %50, Madagaskar'dan yapılan ithalatlara ise %47 oranında "karşılıklı" vergi uygulanacak. Bu durum, SADC üyesi ülkelerin ABD pazarına erişimini zorlaştıracak ve rekabet güçlerini azaltacak.
SADC ülkeleri, Seyşeller ve Zimbabve hariç, ABD'nin Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA) kapsamında ABD pazarına gümrüksüz erişim sağlıyordu. Ancak, yeni vergiler bu avantajı ortadan kaldıracak. AGOA'nın mevcut süresi Eylül 2025'te sona eriyor ve bu durum, bölge ülkelerinin geleceği açısından belirsizlik yaratıyor.
AGOA Anlaşması ve Önemi
Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası (AGOA), ABD'nin Afrika ülkelerine yönelik ticaretini kolaylaştıran önemli bir anlaşmadır. AGOA sayesinde birçok Afrika ülkesi, belirli ürünleri ABD pazarına gümrüksüz olarak ihraç edebiliyor. Bu durum, Afrika ekonomilerinin büyümesine ve gelişmesine katkı sağlıyor. Ancak, yeni gümrük vergileri, AGOA'nın sağladığı avantajları gölge düşürebilir.
SADC'nin Tepkisi ve Gelecek Adımlar
Söz konusu vergi uygulamalarının, SADC Bakanlar Konseyi tarafından Haziran 2025'te gerçekleştirilecek olağanüstü toplantıda gündeme alınacağı bildirildi. SADC, çok taraflı ticaret düzenine ilişkin olarak Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına ve adil rekabet ilkelerine bağlı kalmaya devam edeceğini vurguladı. Ayrıca, ABD başta olmak üzere tüm paydaşlarla yapıcı bir diyalog ve işbirliğine açık olunduğu belirtildi.
SADC'nin açıklamasına göre:
- Yeni vergiler, üye ülkelerin ABD pazarına erişimini zorlaştıracak.
- AGOA'nın sağladığı avantajlar ortadan kalkacak.
- Haziran 2025'te olağanüstü toplantı yapılacak.
- DTÖ kurallarına ve adil rekabete bağlı kalınacak.
Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), 1980 yılında kurulan ve Afrika kıtasının güneyinde yer alan 16 ülkeyi kapsayan bölgesel bir oluşumdur. Bölgesel ekonomik bütünleşmeyi hedefleyen SADC, üye ülkeler arasında ticaretin geliştirilmesi, barış ve güvenliğin tesisi, kalkınma projelerinin desteklenmesi ve sosyal refahın artırılması yönünde çalışmalar yapmaktadır.
ABD'nin yeni gümrük vergisi kararı, SADC üyesi ülkeler için önemli bir sınav niteliği taşıyor. Bölge ülkeleri, bu zorluğun üstesinden gelmek için işbirliği yapmalı, alternatif pazarlar aramalı ve ekonomik yapılarını güçlendirmelidir. Aksi takdirde, bu karar uzun vadede bölge ekonomilerini olumsuz etkileyebilir.
