Yerli deprem erken uyarı sistemi EDİS, geçtiğimiz günlerde Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremde başarılı bir sınav verdi. Sistem, merkez üssüne yakın kullanıcıları sarsıntıdan 8 saniye, İzmir-Manisa gibi daha uzak bölgelerdeki kullanıcıları ise 69 saniye önceden uyararak dikkatleri üzerine çekti. Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark’ında geliştirilen EDİS sistemi, bu büyük depremle Marmara’daki en ciddi testini tamamladı.
EDİS'in Farkı Ne?
Yapay zeka destekli teknoloji EDİS’in fark oluşturduğu en önemli alanlardan biri, depremi algılama hızı. Sistemin sarsıntıyı tespit etme süresi yalnızca 7 ila 11 salise arasında değişiyor. Deprem olmadan sistem devreye girmez. Ama erken uyarı, saniyelerle ölçülen bir avantaj sağlar. EDİS'in öne çıkan özellikleri şunlardır:
- Hızlı Algılama: 7-11 salise içinde sarsıntıyı tespit eder.
- Geniş Kapsam: Marmara Bölgesi'nde 66 istasyonla hizmet verir.
- Deniz Tabanı Sensörleri: Marmara Denizi'nde 21 adet deniz tabanı sensörü bulunur.
- Doğrudan Veri Akışı: Fay hattındaki sensörlerden doğrudan veri alır.
Marmara Bölgesi’nde 66 istasyon kurulu olan EDİS’in, sadece Marmara Denizi’nde 21 adet deniz tabanı sensörü bulunuyor. Bu istasyonlar, fay hattı üzerindeki en kritik noktalarda, karada ve denizde yerin metrelerce altında konumlandırılıyor. Her bir istasyon, beş farklı ivme ölçerle destekleniyor ve yaklaşık 10 dönümlük bir alanda faaliyet gösteriyor.
Android'den Daha Hızlı Uyarı!
EDİS, geleneksel mobil uyarı sistemlerinden farklı olarak, sarsıntı sonrası değil, sismik dalgaların hareketini önceden algılayarak uyarı veriyor. Android telefonların aksine, doğrudan fay hattındaki sensörlerden veri alıyor ve bu nedenle tehlikeyi ilk bildiren sistem olma özelliğini taşıyor. Bu da kullanıcılara hayati önem taşıyan saniyeler kazandırıyor.
Geçmişte de Başarılı Oldu mu?
EDİS, geçtiğimiz yıl 16 Ekim’de Malatya’da meydana gelen 6.0 büyüklüğündeki depremi de 40 saniye önceden haber vererek etkinliğini kanıtlamıştı. Şirket, beş yıl içinde Türkiye genelinde sistemi yaygınlaştırmayı hedefliyor. Bu sayede deprem riskinin yüksek olduğu bölgelerde yaşayan vatandaşların can güvenliği önemli ölçüde artırılabilir.
Yerli deprem erken uyarı sistemi EDİS'in Silivri depreminde gösterdiği başarı, Türkiye'nin depremle mücadeledeki teknolojik atılımlarının önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Sistem, gelecekte olası büyük depremlerde can kayıplarını en aza indirme potansiyeli taşıyor. EDİS'in yaygınlaşmasıyla birlikte, Türkiye'nin deprem riskine karşı daha hazırlıklı hale gelmesi bekleniyor.
