Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı hane halkı tüketim harcaması istatistiklerini yayımladı. Rakamlar, Türk ailelerinin bütçelerinin nereye gittiğini gözler önüne seriyor. En büyük payı konut ve kira harcamaları alırken, gelir seviyesi arttıkça harcama alışkanlıklarında da önemli değişiklikler göze çarpıyor. Peki, bu değişimlerin ardında yatan sebepler neler? İşte detaylar...

Konut ve Kira Harcamaları Zirvede

TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde hane halklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %26 ile konut ve kira harcamaları oluşturuyor. Bu durum, özellikle büyük şehirlerde yaşayan ve kirada oturan aileler için bütçenin önemli bir kısmının barınma ihtiyacına ayrıldığını gösteriyor. İkinci sırada %21,6 ile ulaştırma, üçüncü sırada ise %18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları geliyor.

Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise şunlar:

• %0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler
• %1,6 ile eğitim hizmetleri
• %2,3 ile eğlence, spor ve kültür
• Sağlık harcamaları

Bu veriler, Türk ailelerin önceliklerinin barınma, ulaşım ve temel gıda ihtiyaçları olduğunu açıkça ortaya koyuyor.

Gelir Arttıkça Harcama Alışkanlıkları Değişiyor

Gelire göre sıralı %20'lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının dağılımı incelendiğinde, ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor. En yüksek gelir grubunda yer alan hane halkları, ulaştırma harcamalarına (motorlu taşıt alımları, akaryakıt, yolcu taşımacılığı, araç bakım ve onarımı gibi) %26,6 pay ayırırken, konut ve kira harcamalarına %22,1, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına ise %12,8 pay ayırıyor.

En düşük gelir grubunda yer alan hane halkları ise konut ve kira harcamalarına %33,2, gıda ve alkolsüz içeceklere %30,4 ve ulaştırmaya %10,1 harcama yapıyor. Bu durum, gelir seviyesi arttıkça harcama önceliklerinin değiştiğini ve daha lüks tüketim mallarına yönelindiğini gösteriyor.

İsraf Alarm Veriyor!

TÜİK verilerine göre, gelir düzeyi arttıkça gıda ürünlerini çöpe atarak israf etme sıklığı da artıyor. Hane halkları tarafından en fazla israf edilen gıda grupları incelendiğinde, en büyük payı %40,1 ile taze meyve ve sebze alırken, bunu %32 ile ekmek ve %14,3 ile süt ve süt ürünleri izliyor.

Bu durum, gelir seviyesi yüksek olan ailelerin daha fazla gıda ürünü alıp, tüketmeden çöpe attığını gösteriyor. Gıda israfının önlenmesi, hem ekonomik kayıpların önüne geçilmesi hem de çevrenin korunması açısından büyük önem taşıyor.

TÜİK'in hane halkı bütçe araştırması, Türk ailelerinin ekonomik durumunu ve harcama alışkanlıklarını net bir şekilde ortaya koyuyor. Konut ve kira harcamalarının bütçedeki ağırlığı, özellikle dar gelirli aileler için önemli bir sorun teşkil ediyor. Gelir seviyesi arttıkça harcama alışkanlıklarının değişmesi ve israfın artması ise dikkat çekilmesi gereken bir diğer önemli nokta. Bu veriler ışığında, ekonomik politikaların ve tüketim alışkanlıklarının yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor.